Weggestopt in hun cel, krijgen vrouwen in Nederlandse gevangenissen te maken met misbruik op allerlei niveaus. Intimidatie, pesterijen, het onthouden van goede medische zorg, seksueel grensoverschrijdend gedrag, aanranding en zelfs verkrachting. In de nieuwe Videoland Original documentaire ‘Zitten en Zwijgen’ duikt Jessica Villerius met haar team in de verhalen van deze vrouwen, die nooit werden gehoord. ‘Zitten en Zwijgen’ is in juli te streamen bij Videoland.
Nederland heeft drie vrouwengevangenissen: Zwolle, Nieuwersluis (Utrecht) en Ter Peel (Limburg). In twee daarvan -Nieuwersluis en Ter Peel- lijkt veel mis te gaan. Dit blijkt ook uit het vandaag verschenen rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid, die onderzoek deed binnen de penitentiaire inrichting Nieuwersluis.
Het probleem is groter en structureler dan de enkele incidenten die eerder in het nieuws kwamen. Stelselmatig, zo zeggen ook de advocaten Johan Oosterhagen en Hannah Berman in de serie, krijgen vrouwen achter de gevangenismuren te maken met misbruik. Vrouwen die door de Staat worden opgesloten en dus beschermd zouden moeten worden, vrouwen die afhankelijk zijn van hun bewakers; vrouwen die dus geen kant op kunnen. Maar: wie gelooft er nou iemand achter de tralies?
Documentairemaker Jessica Villerius:
“Van de eerste verhalen die begin 2022 op ons pad kwamen over machtsmisbruik in vrouwengevangenissen was ik al enorm geschrokken. Inmiddels blijkt door alle betrokkenen die ik gesproken heb, hoe omvangrijk en structureel dit van aard is. En dat moet stoppen. De overheid moet een veilige omgeving kunnen garanderen aan de mensen die binnen gevangenissen zijn opgesloten. Het vandaag gepubliceerde rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid over de penitentiaire inrichting Nieuwersluis bevestigt dat er sprake is van structureel grensoverschrijdend gedrag; dat is ieder geval een eerste stap in de erkenning van de slachtoffers.”
Voor de documentaire hebben Jessica en haar team contact gehad met 132 vrouwen die in de gevangenis hebben gezeten of nu nog vastzitten. Van deze 132 vrouwen hebben 76 vrouwen verklaard zelf grensoverschrijdend gedrag te hebben meegemaakt of dit te hebben gezien. In de serie vertellen meerdere vrouwelijke (ex)gedetineerden voor het eerst hun verhaal. Daarnaast volgt Jessica ook de familie van de in de gevangenis overleden Suzanne de Vries en legt ze de continue strijd vast van advocaten Johan Oosterhagen en Hannah Berman. Naast de oud-gedetineerden, sprak Jessica’s team met medewerkers, oud-medewerkers en een voormalig gevangenisdirecteur. Samen schetsen ze een onthutsend beeld van het leven achter de muren van een vrouwengevangenis.
In ‘Zitten en Zwijgen’ zien we ook hoe Jessica ramt op de deuren van het OM, de politie en van de huidige gevangenisdirecties. Waarom willen ze niet praten? Gaat eindelijk iemand verantwoordelijkheid nemen voor de cultuur binnenin? Hoe hardnekkig de tegenwerking ook is, de tijd dat vrouwen moeten ‘zitten en zwijgen’ is vanaf nu hopelijk verleden tijd.
De Videoland Original ‘Zitten en Zwijgen’ is een productie van Posh Productions – onderdeel van Banijay Benelux – en is in juli te streamen bij Videoland. De exacte releasedatum volgt.
Bron en foto © Videoland
